NS Vũ Đình Ân chỉ huy hợp xướng truyện Kiều.

Hợp xướng truyện Kiều của Vũ Đình Ân có thời lượng 70 phút diễn, gồm 3 chương: Mối tình đầu, Hồng nhan bạc phận, Tình chị duyên em. Diễn biến này được kể lại bằng chính ca từ của Nguyễn Du. 418 câu Kiều vang lên tròn vành rõ chữ bằng hai giọng solo nam và nữ. Những câu thơ được âm nhạc phân nhịp lại, được luyến láy, nhấn nhá theo một hình thức mới, được xướng, được xô, được hát đuổi bằng dàn hợp xướng 4 bè 100 người hát. Những nhãn tự văn học khi vào cao trào âm nhạc bỗng trở nên sâu sắc hơn nhờ sức ngân trường độ và bề dày hòa âm. Những câu thơ chỉ tượng thanh đã nâng cấp thành âm nhạc. “Bất bình nổi trận đùng đùng sấm vang” đã vang thật sự thành cao trào bằng tính hoành tráng của hình tượng âm nhạc vào lúc 100 ca sĩ cùng cộng thanh và các nhạc công bộ gõ dồn nhịp trống. Hình tượng Từ Hải hiện ra lớn hơn những ước số có tính cường điệu vai năm tấc rộng thân mười thước cao. Những kích tấc văn học chỉ là ẩn dụ, lúc nay có thể đo được bằng tần số âm thanh.

Trong tay NS Vũ Đình Ân phức điệu vốn là thế mạnh của âm nhạc đã tìm tới sự phức hợp tâm lí nhân vật trong Truyện Kiều, và đồng điệu với nó. Đó là khi dàn hợp xướng kể chuyện đòn ngầm đánh ghen của Hoạn Thư nhằm vào Thúy Kiều - cùng trong một tiếng tơ đồng / người ngoài cười nụ người trong khóc thầm. Cơn mưa thầm của những giọt nước mắt khóc thầm kia, được Vũ Đình Ân kết nối thành giai điệu giàu kịch tính, để cười nụ và khóc thầm va đập, tạo thành cơn sóng ghen, biến xung khắc vốn uất nghẹn trong tác phẩm văn học, vỡ ra thành cao trào âm nhạc 4 giọng hòa âm nghịch.

Văn học, âm nhạc, vũ đạo đã giao duyên trong hợp xướng truyện Kiều. Bằng âm nhạc (và vũ đạo minh họa) NS Vũ Đình Ân đã tạo một truyện Kiều của mình, để làm giàu đời sống âm nhạc hôm nay, từ một di sản văn hóa xưa.

Nối tiếp thành công của hợp xướng Truyện Kiều, NS Vũ Đình Ân tiếp tục âm nhạc hóa truyện nôm Lục Vân Tiên. Và, nếu không có gì thay đổi, hợp xướng Lục Vân Tiên, lấy cảm hứng từ tác phẩm cùng tên của Nguyễn Đình Chiểu và sử dụng chính thơ lục bát của truyện nôm này làm ca từ sẽ công diễn lần đầu vào ngày 8-9-2009-ngày thế giới xóa mù chữ, tại nhà hát Hòa Bình TP. Hồ Chí Minh. Hợp xướng được tác giả viết trong thời gian 4 năm dưới sự hướng dẫn của giáo sư nhạc sĩ Ca Lê Thuần. Việc dàn dựng đã được bắt đầu sau Tết Kỷ Sửu 2009 với dàn hợp xướng hơn 100 người, 35 nhạc công giao hưởng chưa kể bộ gõ và các nhạc cụ dân tộc do nhóm Mặt Trời Mới đảm trách. Tuy là hợp xướng theo đúng tên gọi nhưng Lục Vân Tiên trên sân khấu sẽ được tăng cường phần diễn để chương trình thêm hấp dẫn. Trên tinh thần này người lĩnh xướng, với trang phục xưa, không chỉ đứng hát mà còn hóa thân vào hành động kịch. Người xem sành cổ nhạc có thể nhận ra vẻ đẹp của ca ra bộ trong cách thể hiện này. Và vì truyện thơ Lục Vân Tiên ra đời từ vùng đất Nam bộ nên khi thành hợp xướng, chất dân ca Nam bộ khai thác từ những câu hò, điệu lý sẽ thấm đẫm trong giai điệu âm nhạc. Chất Nam bộ còn nhìn thấy từ trang phục may riêng cho tiết mục này. Được chọn lĩnh xướng vai Lục Vân Tiên là ca sĩ Đức Tuấn, vai Nguyệt Nga là ca sĩ Hoài Phương. Trên sân khấu, diễn biết của câu chuyện còn được minh họa bằng các màn múa của 50 vũ công thuộc vũ đoàn Phương Việt.

Nêu không có tình yêu dành cho tiếng Việt, không có sự am hiểu đã tới mức chuyên gia về thể loại hợp xướng thì chắc là không có hợp xướng, Truyện Kiều, hợp xướng Lục Vân Tiên để người Việt thế kỉ XXI hát lên những tụng ca về chữ tình, chữ dũng, bộ mặt tinh thần của dân tộc. Bởi lẽ hợp xướng không phải nhạc thời trang, không bán được vé. Và NS Vũ Đình Ân chưa kiếm được tài trợ. Nhưng tôi tin NS Vũ Đình Ân sẽ đúng hẹn, để một lần nữa chúng ta lại được thấy Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga. Dù vậy, vẫn rất mong có Mạnh Thường Quân ra tay đánh nghèo khó, cứu chàng nhạc sĩ nặng nợ với âm nhạc và văn hóa dân tộc.

Lê Hoài Đức